Elektrik Devrelerindeki Potansiyel Fark
Akımın Ölçülmesi
Bir elektrik devresinin herhangi iki noktası arasındaki elektrik kuvvetlerinin farkına potansiyel fark veya voltaj denir.
Elektronların pilden veya güç kaynağından geçişi sırasında enerji kazanılır.
Devredeki her elemana karşı potansiyel fark vardır. Çünkü, akım geçtiği sürece enerji dönüşümü de meydana gelecektir.
Devreden geçen akım ne kadar büyük ise potansiyel fark da o kadar büyük olur.
Devreden geçen elektrik akımına karşı koyan kuvvete direnç denir. Direnç ne kadar büyük ise akım o kadar küçük olur.
Direnç birimine ohm denir.
Bir elektrik devresinin iki noktası arasındaki potansiyel fark voltmetre ile ölçülür. Voltmetreler devreye paralel olarak bağlanır.
Elektrik akım şiddetini ölçmek için ampermetre kullanılır. Ampermetreler elektrik devrelerine seri olarak bağlanır.
Elektrik Devre Elemanları ve Sembolleri
Elektrik devresi çizilirken aşağıdaki devre sembolleri kullanılır.
Aşağıdaki şekilde akım ve potansiyel farkının ölçümünde kullanılan araçların devreye nasıl bağlandığı görülmektedir.
Şekildeki gibi bir devrede akım ve potansiyel farkı doğru orantılıdır.
Akım ve potansiyel farkının değişimi aşağıdaki grafikte verilmiştir.
OHM Kanunu
Sabit sıcaklıkta, devreden geçen akım ile voltaj doğru orantılıdır. Buna Ohm Kanunu denir.
Potansiyel fark ( voltaj ) =Akımxdirenç
or V = I . R
(volt, V),(amper, A),(ohm )
Diyot yalnızca tek yönlü akımın geçmesine izin verir. Çünkü zıt yönde yüksek dirence sahiptir.
Işığda bağlı direnç azalırsa,ışık şiddeti artar.
Seri ve Paralel Bağlama
*Seri Bağlama
şekile bakınız şekle bakınız
• Her pilden aynı akım geçer
• Devredeki geçen toplam potansiyel fark elemanlar tarafından eşit olarak paylaşılır. Dolayısıyla her ampul eşit parlaklıkta ışık verir. Ampullerin sayısı arttırılırsa parlaklıkları azalır.
• Bütün elemanlardaki potansiyel fark birbirine eşittir. Yani ampuller eşit parlaklıkta yanarlar. Bu ampullerin sayısı arttırılınca parlaklıkları değişmez.
• Ampullerin biri devreden çıkarılırsa akım kesilir, ampuller yanmaz.
•Devrenin toplam direnci, devre elemanlarının geçen dirençlerinin topl----- eşittir.
*Paralel Bağlama
şekle bakınız
• Devreden geçen toplam akım her bir elemandan geçen akımın topl----- eşittir
•Bütün elemanlardaki potansiyel fark birbirine eşittir. Yani ampuller eşit parlaklıkta yanarlar. Bu ampullerin sayısı arttırılınca parlaklıkları değişmez.
• Ampullerin biri devreden çıkarılırsa akım kesilmez. Diğer ampuller yanmaya devam eder.
Hareket
Ortalama Hız
Seyahat sırasında aracımızın hızını sabit tutamayız. Fakat alınan toplam yolu ve zamanı biliyorsak ortalama hızımızı hesaplayabiliriz.
Ortalama hız(m/s)=Alınan toplam yol (m):toplam zaman(s)
Örneğin: Bir bisikletli 1 dakika (60 saniye) içinde 600 m yol alıyorsa bu bisikletlinin ortalama hızı;
Ortalama hız=600:60
=10 m/s olur.
Yol-zaman grafiği
Eğer nesnemiz düz bir çizgi üzerinde hareket ediyorsa hareketlinin aldığı yolun zamana göre değişimini aşağıdaki gibi bir grafikle görebiliriz.
